Lichtwerkende en kortwerkende analgetica, inclusief opioïde combinatieproducten
Oxycodon
Oxycodon is een semisynthetische opioïde analgeticum afgeleid van de opiumalkaloïde thebaïne. Studies bij mensen hebben aangetoond dat het na orale toediening een analgetische potentie heeft die 1,5 keer zo groot is als die van morfine.43 Een aantal actieve metabolieten wordt verondersteld bij te dragen aan de klinische farmacokinetiek van oxycodon. Eén theorie ondersteunt 3-O-demethylering door CYP2D6 tot oxymorfon. Oxymorfon is een krachtige μ-opioïde ligand, met een twee tot vijf keer hogere receptoraffiniteit in vergelijking met morfine. Hoewel oxymorfon krachtig is, vertegenwoordigt het slechts 10% van de oxycodonmetabolieten. Oxymorfon is al een aantal jaren beschikbaar voor parenteraal en rectaal gebruik en is recentelijk geherformuleerd en uitgebracht in een formulering met directe afgifte en een formulering met verlengde afgifte met een geplande II-receptor. In-vitrostudies hebben aangetoond dat O-demethylering van oxycodon verantwoordelijk is voor 13% van het oxidatieve metabolisme. Oxidatie van oxycodon vindt voornamelijk plaats via N-demethylering door CYP3A4/5 tot noroxycodon, de meest voorkomende circulerende metaboliet in humane studies. Helaas heeft noroxycodon een zwakke affiniteit voor μ-opioïde receptoren.44
In vivo heeft oxycodon krachtige effecten op μ-opioïde receptoren, maar gegevens suggereren dat de intrinsieke antinociceptieve effecten mogelijk ook worden gemedieerd door κ-opioïde receptoren.45 Dit heeft ertoe geleid dat sommigen oxycodon beschouwen als een ideaal medicijn voor opioïde rotatie bij patiënten die niet reageren op morfine, een klassieke μ-opioïde receptoragonist.46,47 Recente studies hebben niet-CYP2D6-metabolieten (noroxycodon, noroxymorfon, noroxycodolen, oxycodolen) voorgesteld als aanvullende stoffen die verantwoordelijk zijn voor de binding aan μ-opioïde receptoren en analgetische effecten.48 Dierstudies hebben recentelijk tegenstrijdige geslachtsgerelateerde verschillen aangetoond tussen vrouwelijke en mannelijke ratten bij het onderzoeken van de antinociceptieve effecten van oxycodon.49
Opioïdemetabolisme en klinische aspecten
3.6 Oxycodon , kopen oxycodon in nederland
Oxycodon is een Semisynthetische opioïde-agonist die kan worden gebruikt als alternatief voor morfine bij de behandeling van chronische pijn. Oxycodon wordt gemetaboliseerd via CYP3A4 en gedeeltelijk via CYP2D6. Noroxycodon, oxymorfon en geconjugeerde vormen van oxycodon zijn de belangrijkste metabolieten, waarbij oxymorfon minimaal bijdraagt aan de klinische activiteit van het oorspronkelijke geneesmiddel. Ongeveer 80% wordt gemetaboliseerd tot noroxycodon, gevormd door een N-demethyleringsreactie gekatalyseerd door CYP3A4, en 10% tot oxymorfon na demethylering door CYP2D6. Als één mechanisme geblokkeerd is, kan het andere doorgaans compenseren. Genetische veranderingen of geneesmiddelinteracties kunnen dit evenwicht gemakkelijk verstoren en een afwijkende stofwisseling kan tot onverwachte resultaten leiden (Samer et al., 2010). Remming van zowel de CYP3A4- als de CYP2D6-route kan de klaring van oxycodon aanzienlijk beïnvloeden, waardoor de oxycodonconcentraties sterk toenemen en vervolgens de toxiciteit toeneemt (Gronlund et al., 2010). In verschillende genetische groepen, gecategoriseerd als ultrasnelle, snelle en trage metaboliseerders, werden verschillende plasmaconcentraties van de actieve metaboliet oxymorfon gevonden. Dit vertaalde zich echter niet in een klinisch verschil in oxycodonbehoefte of analgetische respons (Andreassen et al., 2012). De meeste metabolieten, als polaire stoffen geproduceerd door leverbiotransformatie, worden voornamelijk door de nieren geëlimineerd. De klaring van het geneesmiddel wordt beïnvloed door lever- en nierfunctiestoornissen (Mercadante en Arcuri, 2004). Recent heeft geïntegreerde farmacogenetica met farmacokinetiek interessante informatie opgeleverd. Door het CYP2D6-fenotype van een patiënt en de farmacokinetische gevolgen daarvan tot uitdrukking te brengen, zou een clinicus theoretisch gezien de veiligheid en werkzaamheid van oxycodon kunnen verbeteren en het risico op iatrogeen geïnduceerde overdosis of overlijden kunnen verlagen (Linares et al., 2014).